30 Σεπ Αναπνευστικές ασκήσεις και pranayama
Ένα μεγάλο τμήμα της γιόγκα που δεν γνωρίζει ο περισσότερος κόσμος είναι οι αναπνευστικές ασκήσεις.
Το πρόγραμμα μου ξεκινά πάντα με μερικές τεχνικές αναπνοών.
Η αναπνοή μας είναι το Α και το Ω στην ζωή μας. Ερχόμαστε με μία εισπνοή και πεθαίνουμε με μία εκπνοή. Δυστυχώς το άγχος και το στρες της καθημερινότητας καθιστά την αναπνοή μας ρηχή και χάνουμε την ικανότητα που είχαμε σαν βρέφη να αναπνέουμε βαθιά και αργά.
Στα αρχαία χρόνια στην Ινδία παρατήρησαν ότι τα ζώα που ανέπνεαν πιο αργά όπως οι ελέφαντες και οι χελώνες είχαν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής από τα ζώα που ανέπνεαν γρήγορα όπως τα σκυλιά και τα κουνέλια. Καθώς παρατηρούσαν τη λειτουργία της φύσης οι αρχαίοι γιόγκι έψαχναν τρόπο να αναπτύξουν τις ήσυχες περιοχές του εγκεφάλου και να ζήσουν περισσότερα χρόνια με καλύτερη ποιότητα ζωής.
Στα παλιά κείμενα της Γιόγκα όπως η Μπαγκαβάτ Γκιτά, η Χάθα Γιόγκα Πραντίπικα και η Τζεράντα Σαμχίτα (5 – 6ο αιώνα μ.Χ.) αναφέρονται τεχνικές αναπνοών καθώς υπήρξε η ανάγκη καταγραφής τους, διότι μέχρι τότε περνούσαν μόνο προφορικά από δάσκαλο σε μαθητή. Στην μεσαιωνική εποχή της Χάθα Γιόγκα οι τεχνικές της Πραναγιάμα είχαν περίοπτη θέση από δασκάλους και ασκούμενους καθώς θεωρούνταν πως οδηγούσαν κατευθείαν στη Μόκσα (κατάσταση ενότητας και φώτισης). Αργότερα, από το 1850 – 1940 αρχίζουν οι αμερικάνικες και ευρωπαϊκές επιρροές. Στις αρχές του 19ου αιώνα οι δυτικοί, άρχισαν να καταλαβαίνουν τα ιατρικά οφέλη της Πραναγιάμα καθώς και ότι αποβάλλεται διοξείδιο του άνθρακα (CO2) από τον οργανισμό. Το 1924 γίνονται τα πρώτα επιστημονικά πειράματα για την Πραναγιάμα από τον Swami Kuvalyananda και το 1936 o Swami Sivananda που μιλάει πρώτος για την επιστήμη της αναπνοής. Η αναγέννηση της Γιόγκα κατά τον 21ο αιώνα επαναφέρει τις αναπνευστικές τεχνικές, αλλά το βάθος και η ουσία τους συνεχίζουν να ερευνώνται από πολλούς τομείς της ιατρικής. Κάθε χρόνο χιλιάδες επιστημονικές έρευνες παρουσιάζονται για τα οφέλη των αναπνευστικών ασκήσεων και pranayama.
Λειτουργία και οφέλη της Πραναγιάμα
Πράνα είναι η πνοή, η αναπνοή, το πνεύμα που δίνει ζωή στο σώμα. Χωρίς αυτή το σώμα είναι νεκρό. Παρόλο που είναι το κύριο συστατικό ζωής του σώματος δυστυχώς δεν δίνουμε αρκετή αξία σε αυτό. Γιάμα είναι ο έλεγχος της αναπνοής. Οι τεχνικές βασίζονται στον έλεγχο της βιοενέργειας και καθαρισμό του σώματος απομακρύνοντας τα σωματικά και συναισθηματικά μπλοκαρίσματα επιτρέποντας στην ενέργεια να ρέει ανεμπόδιστη στο σώμα. Όπως φορτίζουμε μια μπαταρία έτσι μέσω των τεχνικών φορτίζουμε ολόκληρο το σώμα. Την αυξάνουμε ή την μειώνουμε στο σώμα ανάλογα με το τι τρώμε, πως αναπνέουμε, τι σκεφτόμαστε, τι κάνουμε. Οι πρακτικές οδηγούν την αναπνοή πέρα από τα συνηθισμένα όρια, επιταχύνοντας την, επιβραδύνοντας την, επεκτείνοντας την με σκοπό ο ασκούμενος να νιώσει όλο το εύρος της αναπνοής του σε όλα τα επίπεδα της ύπαρξής του.
Η ακανόνιστη αναπνοή σχετίζεται και προκαλεί νευρώσεις και νοητικές διαταραχές. Η αργή βαθιά αναπνοή προκαλεί αισθήματα χαλάρωσης, συντονίζει τον εγκέφαλο σε κύματα Α και μειώνει την μυϊκή ένταση. Η Πραναγιάμα ανεβάζει την ενέργεια ηρεμεί τις αισθήσεις, αυξάνει την διανοητική λειτουργία και την ζωτική ενέργεια. Ο σκοπός της δεν είναι απλά να μάθουμε να αναπνέουμε αλλά να ξυπνήσουμε την εσωτερική ενέργεια την Πράνα μέσα στο σώμα. Σε συνδυασμό με τις Ασάνες μπορεί να θεραπεύσει, καρδιοπάθειες, υψηλή πίεση και χρόνιες παθήσεις των πνευμόνων.
Τα οφέλη της Πραναγιάμα στο φυσικό σώμα είναι πάρα πολλά. Επηρεάζει όλα τα συστήματα και τα όργανα του σώματος. Εννοείτε, το πρώτο που επηρεάζει είναι το αναπνευστικό σύστημα καθώς γυμνάζει τους κύριους αναπνευστικούς μύες το διάφραγμα και τους μεσοπλεύριους. Ανοίγει το στήθος, επεκτείνει τους πνεύμονες και αυξάνει την ζωτική χωρητικότητα, δηλαδή την ποσότητα του αέρα που αναπνέουμε. Οι πνεύμονες γίνονται πιο ελαστικοί και καθώς λειτουργούν καλύτερα απορροφούν περισσότερο οξυγόνο. Η πρακτική της Πραναγιάμα δίνει περισσότερο χρόνο στο οξυγόνο να αναμιχθεί με το αίμα που κυκλοφορεί στο σώμα και να διαφύγει λιγότερο με την ροή του αίματος και την αναπνοή. Επίσης, θεραπεύει το άσθμα και άλλες αναπνευστικές παθήσεις. Ενεργοποιεί το παρασυμπαθητικό σύστημα και περνάει τον οργανισμό από την λειτουργία “ fight or flight” στην λειτουργία “rest and digest”. Στομάχι, πάγκρεας, συκώτι και νεφρά μαλάσσονται από την κίνηση του διαφράγματος και των κοιλιακών μυών. Το 1968 έγινε έρευνα από το Υπουργείο Υγείας της Ινδίας και συμμετείχαν 1000 ασθενείς με καρδιακά προβλήματα. Ξεκίνησαν να εξασκούν Πραναγιάμα και μετά το τέλος του προγράμματος οι γιατροί διαπίστωσαν πως όλοι τους είχαν βελτιωθεί. Επίσης, τα κρατήματα της αναπνοής επιδρούν στο νευρικό σύστημα και προκαλούν ηρεμία και χαλάρωση καθώς αυξάνουν και την έκκριση ενδορφινών οι οποίες και βελτιώνουν τη διάθεση.